بررسی وضعیت تولید، اشتغال و تجارت در صنعت چوب ایران

سابقه و هدف: بخش صنعت چوب مشاغل مستقیم و غیر مستقیم ایجاد می‌کند و با ایجاد ارزش افزوده نیاز داخل را برطرف و می-تواند تراز تجاری را مثبت ‌کند. صنعت چوب باعث ارزش افزوده منابع غیر چوبی مانند پلاستیک، شیشه و مواد ساختمانی نیز می‌شود و یک منبع درآمدزای ریالی و ارزی برای کشور حتی بدون اتکاء به منابع جنگلی داخلی می‌باشد. شرایط موجود بخش صنعت چوب با بررسی کمی وضعیت واردات، تولید و اشتعال، صادرات و تراز تجاری فرآورده‌های چوبی مشخص می‌شود. مواد و روش‌ها: روش شناسی تحقیق تحلیلی و توصیفی بوده و با استفاده از اطلاعات جمع آوری شده میزان اشتغال و تولید و از طرف دیگر تعرفه‌ها و تجارت انواع فرآورده های چوبی بررسی خواهد شد. اطلاعات اولیه به صورت کتابخانه‌ای، پایگاه‌های داده‌ای و مصاحبه با نمونه گیری خوشه‌ای برای بنگاه‌های هر بخش صنعت چوب جمع‌آوری شد و سپس مقدار کمی تولید، اشتغال و تجارت برای هر گروه محصول، استان و ایران محاسبه گردید. یافته‌ها: یافته های تحقیق نشان می‌دهد که در حال حاضر تعداد نفرات مشغول به کار در صنعت چوب معادل 100513نفر در 4204 بنگاه اقتصادی می‌باشد و بخش مبلمان با 59026 نفر در 2197 بنگاه اقتصادی بیش از نیمی از کل اشتغال این صنعت را در اختیار دارد و در سایر بخش‌ها 41487 نفر در 2007 کارگاه یا کارخانه مشغول به کار می‌باشند. از این تعداد در بخش درب چند سازه چوبی معادل 16385 نفر در 685 کارگاه یا کارخانه و در نهایت در بخش روکش کردن اوراق فشرده چوبی 6358 نفر در 250 کارگاه یا کارخانه مشغول به فعالیت می-باشند. استانهای گیلان، تهران، مازندران، آذربایجان غربی و خراسان رضوی بیشترین تعداد کارگاه یا کارخانه و نفرات مشغول به کار در صنعت چوب را دارند. در این میان استان گیلان با 18030 نفر در 835 کارگاه یا کارخانه بیشترین میزان اشتغال را به خود اختصاص داده است. هرچند صنعت مبلمان بخش قابل توجهی از اشتغال در صنایع چوب را به خود اختصاص داده است؛ اما دارای تراز بازرگانی منفی می باشد. البته زیربخش‌هایی از مبلمان سازی که وابسته به فنون بومی است (خاتم و منبت کاری) بدلیل ارزآوری دارای تراز بازرگانی مثبت می‌باشند. بخش صنایع مبلمان با میانگین تعداد 27 نفر شاغل در هر بنگاه در زمره صنایع کوچک طبقه بندی می‌شوند. صنعت پارکت دارای ظرفیت قابل توجهی در توسعه اشتغال صنایع چوب می باشد. در حال حاضر تنها 7/0 درصد از بازار مصرف پارکت به تولید داخلی اختصاص داشته و باقی نیاز کشور از طریق واردات تأمین می‌گردد. نتیجه‌گیری: دولت با تعرفه واردات مناسب، ممنوعیت صادرات مواد خام و صادرات بخشی از مصنوعات با تعرفه تشویقی، از ایجاد ارزش افزوده و اشتغال حمایت کرده است، ولی تراز تجاری اکثر بخش‌های صنعت چوب منفی است. افزایش کشورهای دارنده تعرفه ترجیهی و محصولات بومی باعث گسترش بازارهای کارآمد برای ایران خواهد شد.